کلمات بار معنایی دارند. باید بدانیم هر کلمهای در هر موقعیتی اثری خاص بر شنوندۀ آن میگذارد. اینکه بدانیم هر کلام را در چه موقعیتی به کار ببریم، هنری است که مهارتهای ویژۀ خود را میطلبد و هریک از ما برای داشتن روابط سالم، نیازمند آموختن این مهارتها هستیم.
کلمات نمیمیرند عنوان کتابی است که در چهل سرفصل، مخاطب را با موضوع مهارتهای ارتباط کلامی در خانواده آشنا میسازد. ازجمله موضوعاتی که بهصورت مفصّل در این کتاب بیان و بررسی شده، عبارت است از: مدیریت کلام در قرآن و حدیث، آثار مادی و معنوی کلام، تکنیک کلامی سلامت، تفاوتهای عاطفی و رفتاری و کلامی آقایان و خانمها، تکنیک گریز کلامی، تغافل کلامی و تکنیک درخواست و پیشدستی. از مزایای این کتاب که به خوشخوانشدنش کمک شایانی کرده است، مطرحکردن خلاصۀ هر بخش در ابتدای شروع آن و اطلاعات جدولبندیشده در بدنۀ متنهاست.
بخشی از کتاب کلمات نمی میرند
چهار علل از علل اساسی مبتلاشدن به لغزشهای کلامی عبارت است از:
- ناآگاهی: آگاهینداشتن از جوانب اخلاق و آداب موجب میشود صواب را از ناصواب و خوب را از بد تشخیص ندهیم و به گمان خود، رفتارهای ناپسند خود را زیبا پنداریم. بنابراین، باید مرزهای اخلاقی را بشناسیم تا از آنها عبور نکنیم. برای مثال، باید بدانیم تعریف غیبت چیست و در چه زمانی غیبتکردن مجاز و در چه زمانی حرام است. به راهنمای زندگی مؤمنانه، یعنی رسالۀ توضیح المسائل بازگردیم و دستورهایش را در زندگی اجرا کنیم.
- توجیه: زمانی زشتی و سنگینی بار گناه را برای خود عادی میکنیم که با توجیه، به گناه، رنگوبوی ثواب دهیم. باید بهجای توجیه، اهل توجه باشیم تا خداینکرده خودفریبی و دگرفریبی نکنیم. باید برای رسیدن به قلۀ ایمان، اهل توجه و دقت بر تکتک اعمال خود بشویم. به نمونهای از توجیهها توجه کنید: «باید بگم تا بقیه هم بفهمن؟»، «مقابلشم میگم»، «حقش بود» و «من غیبت نکردم، حقیقت رو گفتم».
- عادت: عادت بزرگترین حجاب است. وقتی با تکرار گناه و فکرنکردن به عواقب آن، رفتاری برای ما عادی بشود، دیگر به زشتی آن رفتار توجه نمیکنیم. بدین صورت، کار به جایی میرسد که گناه را مرتکب شده و هیچ احساس گناهی در پی آن نداریم؛ بلکه گناه خود را با افتخار ابراز میکنیم.
- غفلت: از دیگر حجابها توجه و هوشیاری نداشتن به صحیح یا ناصحیح بودن بروز رفتارهاست. انسانهای عاقل، غفلتگریز، هوشیار و معادباورند؛ ازاینرو با رفتار و کلامِ صحیح، برای خود سبکبالی و سبکباریِ روز قیامت را طلب میکنند. اما کسانی که یاد مرگ و معاد در زندگیشان جایگاهی ندارد، بنبستی برای رفتارهای خود نمیبینند. ما معمولاً شادی و راحتی اولیۀ گناه را میبینیم و به عاقبت آن توجهی نداریم؛ در حالی که باید بدانیم عواقب دنیایی و آخرتی آن ماندگار است. همسران باید با رفتار و کلام پاک برای همدیگر تولید هوشیاری و توجه کنند.