امروز در بسیاری از کشورهای جهان، بخش مردم‌نهاد به‌طور عام و سازمان‌های خیریه به‌طور خاص، رکنی از ساختار جامعه در کنار بخش دولتی و خصوصی محسوب می‌شوند. این مجموعه‌ها، به‌ویژه سازمان‌های مردم‌نهاد، در حوزۀ مشارکت‌های اجتماعی به عنصری بی‌بدیل در همهٔ عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حتی امنیتی و نظامی در دوران معاصر تبدیل شده‌اند. تعداد زیاد مطالعات، تحقیقات و انتشارات دو دهۀ اخیر در مدح یا نقد رویکردهای نیکوکاری سازمانی، رشد چشمگیر شمار سازمان‌های مردم‌نهاد در تمامی کشورهای دنیا، گسترش دامنۀ موضوعات کار این سازمان‌ها به حوزه‌های غیر رفاهی و ورود افراد مشهور و کمپانی‌های تاثیرگذار و بزرگ جهانی در این عرصه، مؤید این تحول شگرف است.

کتاب «معماران عصر جدید»، با توجه به اهمیت عرصۀ امر خیر در آینده و به‌ویژه برای جوامع در حال توسعه، به مطالعۀ موضوع سازمان‌های مردم‌نهاد می‌پردازد. با این دیدگاه، این کتاب ضمن شناسایی مفاهیم بنیادین بخشش، به مطالعۀ سازمان‌های حوزۀ امر خیر از جمله پژوهشکده‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد و خیریه‌ها در جهان می‌پردازد و نمونه‌هایی را معرفی می‌کند.

بخشی از کتاب معماران عصر جدید

در برخی کشورها با تولید و مدیریت دانش در کار خیر به روش‌های گوناگون، بهره‌وری و ارزش افزودۀ این کار را تا حد درخور قبولی افزایش داده‌اند. متأسفانه این کار در کشور ما به‌گونه‌ای مهجور بوده و به توجه ویژۀ نظام حاکمیتی نیازمند است. همان ‌طور که در مثال‌های پیش دیدیم، شبکۀ سمن‌ها و سمن جدیدی می‌تواند با این مأموریت پدیدار شود. در این مسیر، دانشگاه‌ها و اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها با پژوهش در عرصۀ بخش مردم‌نهاد و‌ تربیت متخصصان در زمینۀ علمی و اجرایی و گردهم‌آوردن متخصصان این حوزه، در تخصصی‌کردن کار خیر و تأثیر بر سیاست‌ها و رفتار عموم مردم و در نتیجه ارتقای کار خیر نقش مهمی دارند. آن‌ها با پررنگ‌کردن نقش نظام مردم‌نهاد می‌توانند سرمایۀ بیشتری وارد این بخش کرده و توجه افراد بیشتری را به این بخش جلب کنند.

نوع دیگری از سازمان‌ها بخش مردم‌نهاد را مطالعه و سمن‌ها را ارزیابی و رصد می‌کنند تا با معرفی آن‌ها و ایجاد رقابت سازنده بین آن‌ها کیفیت خدمات آن‌ها را افزایش دهند و با شناسایی مشکلات، سمن‌ها را به رفع آن‌ها تشویق کنند. این دست سازمان‌ها می‌توانند دولتی باشند؛ اما همان ‌طور که در مثال‌ها دیدیم، بیشتر این نوع سازمان‌ها خود سمن هستند. از بین سازمان‌هایی که برای علمی‌شدن کار خیر در دنیا تلاش می‌کند می‌توان بنیاد کمک به خیریه‌ها را نام برد. بنیاد کمک به خیریه‌ها در انگلستان که در بخش قبل دربارۀ بانک آن صحبت کردیم، دارای اندیشکده است. در این اندیشکده تحقیقاتی برای شناسایی علل و نحوۀ بخشش توسط مردم و شرکت‌ها انجام می‌شود و ایده‌های کاملاً جدیدی آزمایش می‌شوند که شاید بتواند آیندۀ کار خیر را متحول سازد. مأموریت این اندیشکده مهیّاکردن دانش و تحریک گفتمان برای ایجاد تغییر در سیاست‌ها و در عمل است تا جامعۀ مدنی سالم‌تری در سطح دنیا داشته باشیم. تحلیل و پژوهش بنیاد کمک به خیریه‌ها رایگان در اختیار همگان قرار می‌گیرد تا بر تصمیم‌گیری سمن‌ها، شرکت‌ها، نیکوکاران، سیاست‌گذاران و محققان جهان اثر گذارد.